الإمام الصادق علیهالسلام :
خَلُّ الخَمرِ یَشُدُّ اللِّثَةَ ، ویَقتُلُ دَوابَّ البَطنِ ، ویَشُدُّ العَقلَ .
امام صادق علیهالسلام :
سرکه شراب ، لثه را تقویت مىکند ، جنبندگان شکم را مىکُشد و عقل را استحکام مىبخشد.
------------------------------------------------------
الإمام علیّ علیهالسلام :
کُلوا خَلَّ الخَمرِ فَإِنَّهُ یَقتُلُ الدّیدانَ فِی البَطنِ .
امام على علیهالسلام :
سرکه شراب بخورید ؛ چرا که کِرمها را در شکم مىکُشد .
------------------------------------------------------
الإمام الصادق علیهالسلام :
خَلُّ الخَمرِ یَقتُلُ دَوابَّ البَطنِ .
امام صادق علیهالسلام :
سرکه شراب ، جنبندگان شکم را مىکُشد .
------------------------------------------------------
عنه علیهالسلام :
عَلَیکَ بِخَلِّ الخَمرِ، فَاغمِس فیهِ؛ فَإِنَّهُ لا یَبقى فی جَوفِکَ دابَّةٌ إلاّ قَتَلَها.
امام صادق علیهالسلام :
بر تو باد [خوردن] سرکه شراب ؛ چرا که هر جنبندهاى را در درونت مىکُشد .
------------------------------------------------------
الإمام الصادق علیهالسلام
- وذُکِرَ عِندَهُ خَلُّ الخَمرِ فَقالَ: إنَّهُ لَیَقتُلُ دَوابَّ البَطنِ ، ویَشُدُّ الفَمَ .
امام صادق علیهالسلام
- هنگامى که نزد ایشان از سرکه شراب یاد شد -: آن ، جنبندگان شکم را مىکُشد و دهان را استحکام مىبخشد .
------------------------------------------------------
الإمام الکاظم علیهالسلام :
خَلُّ الخَمرِ یَشُدُّ اللِّثَةَ .
امام کاظم علیهالسلام :
سرکه شراب ، لثه را استحکام مىبخشد .
الإمام الصادق علیهالسلام :
إنّا لَنَبدَأُ بِالخَلِّ عِندَنا ، کَما تَبدَؤونَ بِالمِلحِ عِندَکُم ؛ فَإِنَّ الخَلَّ لَیَشُدُّ العَقلَ .
امام صادق علیهالسلام :
ما با سرکه آغاز مىکنیم ، چنان که شما با نمک آغاز مىکنید؛ چرا که سرکه ، عقل را استحکام مىبخشد.
------------------------------------------------------
الکافی عن محمّد بن علیّ الهمدانی :
إنَّ رَجُلاً کانَ عِندَ الرِّضا
علیهالسلام بِخُراسانَ ، فَقُدِّمَت إلَیهِ مائِدَةٌ عَلَیها خَلٌّ ومِلحٌ ،
فَافتَتَحَ علیهالسلام بِالخَلِّ فَقالَ الرَّجُلُ : جُعِلتُ فِداکَ ! أمَرتَنا
أن نَفتَتِحَ بِالمِلحِ؟ !
فَقالَ : هذا مِثلُ هذا - یَعنِیالخَلَّ - وإنَّ الخَلَّ یَشُدُّ الذِّهنَ ،
ویَزیدُ فِی العَقلِ .
الکافى
- به نقل از محمّد بن على همدانى: مردى
در خراسان ، نزد امام رضا علیهالسلام بود. در این هنگام ، نزد ایشان سفرهاى
گستردند که در آن ، سرکه و نمک بود. امام علیهالسلام با سرکه آغاز کرد. آن مرد
گفت: فدایت شوم! به ما فرمودهاى که با نمک ، آغاز کنیم.
فرمود: «این ، همانند آن (یعنى نمک) است. سرکه ، ذهن را استحکام مىبخشد و عقل را
افزون مىکند»
الإمام الرضا علیهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ یَسقُطَ اُذناهُ ولا لَهاتُهُ ، فَلا یَأکُل حُلوا إلاّ تَغَرغَرَ بِخَلٍّ .
امام رضا علیهالسلام :
هر کس مىخواهد گوشهایش و نیز زبان کوچکش فرو نیفتد ، هیچگاه شیرینى نخورد ، مگر این که پس از آن ، سرکه غِرغِره کند .
الإمام الصادق علیهالسلام :
کانَ أحَبَّ الصِّباغِ إلى رَسولِ اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم الخَلُّ ، وأحَبَّ البُقولِ إلَیهِ الحَوکُ ، یَعنِی : الباذَروجَ .
امام صادق علیهالسلام :
نزد پیامبر خدا ، سرکه ، دوستداشتنىترین نانخورِش ، و حَوک (یعنى بادروج) ، دوستداشتنىترین سبزى بود .
رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم :
ما أقفَرَ أهلُ بَیتٍ مِن اُدمٍ فیهِ خَلٌّ ، وخَیرُ خَلِّکُم خَلُّ خَمرِکُم .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم :
کسانِ هیچ خانهاى که در آن سرکه باشد ، نانشان بىخورش نمىمانَد . برترین سرکه شما نیز سرکه شرابتان است .
در بخش اول ضمن بیان مقدمه، مواد و شرایط لازم برای تهیه سرکه شرح داده شد و در بخش دوم طرز تهیه سرکه انگور، خرما، کشمش و سیب تشریح و در بخش سوم، مطالبی در رابطه با خواص و کاربرد سرکه، سرکه های مصنوعی و ماندگاری سرکه ارائه گردید. در این بخش به عنوان بخش پایانی، برخی از احادیث نقل شده در زمینه سرکه بیان می گردد.
سرکه در
احادیث:
در احادیث متعددی از خواص سرکه و
کاربرد آن برای سلامتی و تندرستی نام برده شده است که در ذیل به برخی از این
احادیث اشاره می کنیم:
امام على
علیه السلام :
نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ یَکسِرُ
المِرَّةَ ، ویُطفِئُ الصَّفراءَ ، ویُحیِی القَلبَ
.
سرکه ، نیکو خورشتى است؛ زرداب را
مىشکند ، صفرا را فرو مىنشاند و قلب را زنده مىکند.
الکافی ،
جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 7 ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 284 ، حدیث 1924 کلاهما عن
أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهالسلام ، الخصال ، صفحه 636 ، حدیث 10 عن أبی بصیر
ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عنه علیهمالسلام ، مکارم الأخلاق ، جلد
1 ، صفحه 413 ، حدیث 1400 عن الإمام الصادق علیهالسلام ولیس فیها «ویطفئ الصفراء»
، بحار الأنوار ،ج 66 ، صفحه 304 ، حدیث 17 وح 22 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 /
230
امام صادق علیه السلام :
الخَلُّ یُنیرُ القَلبَ .
سرکه ، قلب را روشن مىکند.
المحاسن ،
جلد 2 ، صفحه 284 ، حدیث 1925 عن رفاعة ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 302 ، حدیث
9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 230
مکارم الأخلاق
:
رُوِیَ عَنِ الإِمامِ الکاظِمِ
علیهالسلام : أنَّهُ یُنادِی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ : اللّهُمَّ بارِک فِی
الخَلاّلینَ وَالمُتَخَلِّلینَ
. وَالخَلُّ بِمَنزِلَةِ الرَّجُلِ
الصّالِحِ یَدعو لِأَهلِ البَیتِ بِالبَرَکَةِ . فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ! مَا
الخَلاّلونَ ومَا المُتَخَلِّلونَ؟
قالَ : الَّذینَ فی بُیوتِهِمُ
الخَلُّ وَالَّذینَ یَتَخَلَّلونَ
.
از امام کاظم علیهالسلام روایت شده
است : منادى اى از آسمان ندا مىدهد
: «خداوندا! خلاّلان و متخلّلان را برکت
ده! سرکه ، به سان مردى درستکار براى اهل خانه دعاى برکت مىکند .
[راوى مىگوید :]
گفتم : فدایت شوم! مقصود از «خلاّلان» و «متخلّلان» چیست؟
فرمود : «کسانى که در خانههایشان
سرکه (خلّ) هست و کسانى که خلال مىکنند»
.
مکارم
الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 330 ، حدیث 1059 ، مستطرفات السرائر ، صفحه 49 ، حدیث 9
وزاد فی ذیله «فإنّ الخلال نزل به جبرئیل مع الیمین والشهادة من السماء» ، بحار
الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 441 ، حدیث 26 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 354
امام صادق علیه السلام :
نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ ؛ یَکسِرُ
المِرَّةَ ، ویُحیِی القَلبَ ، ویَشُدُّ اللِّثَةَ ، ویَقتُلُ دَوابَّ البَطنِ .
سرکه ، نیکو خورشى است . تلخه را
مىشکند ، قلب را زنده مىسازد ، لثه را استحکام مىبخشد و جنبندگان شکم (کرم های
شکم) را مىکُشد .
الدعوات ، صفحه 146 ، حدیث 383 ، بحار
الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 304 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 304
امام صادق علیه السلام :
الخَلُّ یَشُدُّ العَقلَ .
سرکه ، عقل را استحکام مىبخشد .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 2 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 282 ، حدیث 1913 کلاهما عن سلیمان بن خالد ، مکارم الأخلاق
، جلد 1 ، صفحه 413 ، حدیث 1399 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 301 ، حدیث 1 دانش
نامه احادیث پزشکی : 2
/ 304
امام صادق علیه السلام :
الاِصطِباغُ بِالخَلِّ یَقطَعُ
شَهوَةَ الزِّنى .
خورش ساختن سرکه ، شهوت زنا را ریشه
کن مىکند .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 330 ، حدیث 10 دانش
نامه احادیث پزشکی : 2 / 30
امام صادق علیه السلام :
إنّا لَنَبدَأُ بِالخَلِّ عِندَنا ،
کَما تَبدَؤونَ بِالمِلحِ عِندَکُم ؛ فَإِنَّ الخَلَّ لَیَشُدُّ العَقلَ .
ما با سرکه آغاز مىکنیم ، چنان که
شما با نمک آغاز مىکنید؛ چرا که سرکه ، عقل را استحکام مىبخشد.
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 5 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 283 ، حدیث 1915 کلاهما عن إسماعیل بن جابر ، مکارم
الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 413 ، حدیث 1399 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 398 ،
حدیث 16 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 /
244
الکافی به نقل از محمّد بن على همدانى:
إنَّ رَجُلاً کانَ عِندَ الرِّضا
علیهالسلام بِخُراسانَ ، فَقُدِّمَت إلَیهِ مائِدَةٌ عَلَیها خَلٌّ ومِلحٌ ،
فَافتَتَحَ علیهالسلام بِالخَلِّ فَقالَ الرَّجُلُ : جُعِلتُ فِداکَ ! أمَرتَنا
أن نَفتَتِحَ بِالمِلحِ؟
!
فَقالَ : هذا مِثلُ هذا -
یَعنِیالخَلَّ - وإنَّ الخَلَّ یَشُدُّ الذِّهنَ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ .
مردى در خراسان، نزد امام رضا علیه
السلام بود. در این هنگام ، نزد ایشان سفرهاى گستردند که در آن، سرکه و نمک بود.
امام علیه السلام با سرکه آغاز کرد. آن مرد گفت: فدایت شوم! به ما فرمودهاى که با
نمک، آغاز کنیم.
فرمود: «این ، همانند آن (یعنى نمک)
است. سرکه، ذهن را استحکام مىبخشد و عقل را افزون مىکند».
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 4 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 286 ، حدیث 1931 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 303 ،
حدیث 14 دانش نامه احادیث پزشکی : 1
/ 2
امام رضا علیه السلام :
مَن أرادَ ألاّ یَسقُطَ اُذناهُ ولا
لَهاتُهُ ، فَلا یَأکُل حُلوا إلاّ تَغَرغَرَ بِخَلٍّ
.
هر کس مىخواهد گوش هایش و نیز زبان
کوچکش فرو نیفتد، هیچگاه شیرینى نخورد، مگر این که پس از آن، سرکه غِرغِره کند.
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه
40 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 325 وفیه «... حتى یتغرغر بعده بخلّ» دانش نامه
احادیث پزشکی : 1 / 330
امام صادق علیه السلام :
کانَ أحَبَّ الصِّباغِ إلى رَسولِ
اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم الخَلُّ ، وأحَبَّ البُقولِ إلَیهِ الحَوکُ
، یَعنِی : الباذَروجَ
.
محبوبترین نان خورِش نزد رسول الله
(ص) که لقمه را درونش فرو برند، سرکه و محبوبترین سبزی نزد آن حضرت حوک ( باذروج)
بود.
جامع الأحادیث للقمّی ، صفحه 227 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 320 ، حدیث 2077 عن الشعیری من دون إسنادٍ إلى المعصوم
وفیه «کان أحبّ البقول إلى رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم الباذروج» ،
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 304 ، حدیث 18 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 198
رسول خدا(ص)
:
إن الله و ملائکته یصلّون علی خوان
علیه خل و ملح
خداوند و فرشتگانش رحمت می کنند بر
سفره ای که در آن سرکه و نمک است.
( محاسن ، ج 2 ، ص 487)
سرکه در چه مواقعی مضر است:
مکارم
الأخلاق :
شَکا بَعضُهُم إلى أبِی الحَسَنِ
علیهالسلام کَثرَةَ ما یُصیبُهُ مِنَ الجَرَبِ ، فَقالَ : إنَّ الجَرَبَ مِن
بُخارِ الکَبِدِ ؛ فَاذهَب وَافتَصِد مِن قَدَمِکَ الیُمنى ، وَالزَم أخذَ
دِرهَمَینِ مِن دُهنِ اللَّوزِ الحُلوِ عَلى ماءِ الکَشکِ ، وَاتَّقِ الحیتانَ
وَالخَلَّ .
فَفَعَلَ فَبَرِئَ بِإِذنِ اللّهِ
تَعالى .
کسى نزد امام کاظم علیه السلام، از
فراوانى گَرى اى که بدان مبتلا بود، اظهار ناراحتى کرد. فرمود : «گَرى ، از بخارِ
جگر است . برو و پاى راست خود را رگ بزن و بر استفاده کردن از دو درهم روغن بادام
شیرین ، همراه با آب کشک جو ، ملازمت کن و از [خوردن] ماهى و سرکه نیز حذر کن» .
آن مرد ، این کار را انجام داد و به
اذن خداوند عز و جل ، بهبود یافت
.
مکارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 176 ،
حدیث 527 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 128 ، حدیث 90 دانش نامه احادیث پزشکی :
1 / 51
کتاب من لا یحضره الفقیه به نقل از
ابوسعید خُدْرى:
أوصى رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه
و آله و سلّم عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ علیهالسلام فَقالَ : یا عَلِیُّ : . . .
اِمنَعِ العَروسَ فی اُسبوعِها مِنَ الأَلبانِ ، وَالخَلِّ ، وَالکُزبُرَةِ ،
وَالتُّفّاحِ الحامِضِ ، مِن هذِهِ الأَربَعَةِ الأَشیاءِ
.
فَقالَ عَلِیٌّ علیهالسلام : یا
رَسولَ اللّهِ ، ولِأَیِّ شَیءٍ أمنَعُها هذِهِ الأَشیاءَ الأَربَعَةَ؟
قالَ : لِأَنَّ الرَّحِمَ تَعقَمُ
وتَبرُدُ مِن هذِهِ الأَربَعَةِ الأَشیاءِ
. . . .
فَقالَ عَلِیٌّ علیهالسلام : یا
رَسولَ اللّهِ ، ما بالُ الخَلِّ تُمنَعُ مِنهُ؟
قالَ :
إذا حاضَت عَلَى الخَلِّ لَم تَطهُر
أبَداً بِتَمامٍ ، وَالکُزبُرَةُ تُثیرُ الحَیضَ فی بَطنِها وتُشَدِّدُ عَلَیهَا
الوِلادَةَ ، وَالتُّفّاحُ الحامِضُ یَقطَعُ حَیضَها فَیَصیرُ داءً عَلَیها .
پیامبر خدا ، به على بن ابىطالب
سفارش کرد و به او فرمود : «اى على! عروس را در هفته اوّلش از شیر، سرکه، گشنیز،
سیب تُرش، از این چهار چیز، باز بدار»
.
على علیهالسلام پرسید : اى پیامبر
خدا ! براى چه او را از این چیزها باز بدارم؟
فرمود : «زیرا از این چهار چیز ،
زهدان سِتَروَن و سرد مىشود
. . .» .
على علیه السلام [دیگر بار] پرسید :
اى پیامبر خدا ، امّا از این میان ، از سرکه چرا باز داشته مىشود؟
فرمود :
«اگر در حالى که سرکه خورده است ، عادت
ماهانه شود ، هرگز کامل پاک نگردد ، گشنیز هم حیض را در شکم وى برمىانگیزانَد و
زادن را بر او سخت مىسازد . سیب تُرش نیز حیض شدن او را قطع مىکند و این عارضه
براى وى یک بیمارى مىشود».
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد 3 ،
صفحه 551 ، حدیث 4899 ، علل الشرائع ، صفحه 514 ، حدیث 5 ، الاختصاص ، صفحه 132
وفیه «تبور» بدل «تثیر» ، بحار الأنوار ،
جلد 103 ، صفحه 280 ، حدیث 1 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 59
تهیه کننده
: سید محمد حسن حاجی محمدی
با تشکر از آقایان حاج سید اسماعیل
حاجی محمدی و سید محمد کاظمی بابت مصاحبه انجام شده با این عزیزان
http://ravazadeh.com
سرکه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
سِرکه مایع ترشی است که از اکسید شدن اتانول موجود در آب سیب، آبجو و موادی از این قبیل به دست میآید. معمولاً ۳ تا ۵ درصد از حجم سرکهها، اسید استیک میباشد. البته سرکههای طبیعی، اسید تاتاریک و جوهر لیموی کمتری دارند.
سرکه معمولی علاوه بر داشتن آنتی بیوتیکهای طبیعی ثابت شده که پس از تخمیر دارای اسید آمینه های بیولوژیک می شود، در صورتی که در سرکه مصنوعی این ماده مهم وجود ندارد.
سرکه طبیعی ناظم متابولیسم بدن می باشد، چون ترشح بزاق را زیاد می کند، ترشح بزاق از نظر علم بیوشیمی، درخور مقدار زیادی مواد پروتئینی (آلبومین) دارد که غذا را بهتر حل و هضم می کند. به علاوه اختلاط سرکه با بزاق دهان دفاع دندانها را در مقابل فساد و کرم خوردگی زیاد می کند (در صورتی که تاکنون تصور می کردند چون سرکه ترش است، براد دندانها زیان آور است). پس داخل کردن آن در بعضی از خوراکیها کاملاً سودمند است.
سرکه محرک بدن است و برای پاره ای از داروها مثل آتروپین ضدتریاق محسوب می شود. مدتها پیش سرکه را عامل سرطان زا می دانستند، ولی در حال حاضر تا اندازه ای آنرا عامل مبارزه با مواد تولید کننده سرطان (کانسروژن) به حساب می آورند. لذا تعدادی از دانشمندان متخصص، استعمال سرکه را برای اشخاصی کهمبتلا به سرطان هستند و با استعداد ابتلاء به آن را دارند، تجویز می کنند. و این مربوط به میزان اسیدیته یا PH آن می باشد.
در رژیم نمک (زیان نمک و نخوردن آن) استعمال سرکه مناسب است، چون سرکه نمک موجود در میوه ها را تحریک و زیاد نموده و از راه عرق کردن بدن خارج می نماید. و در رژیم گوشت نیز مانند بالا عمل می نماید، و فقط برای مبتلایان به بیماری کبد مناسب نیست. سرکه برای جلوگیری از چاقی و لاغری و همچنین در رژیم ضد دیابت بسیار نافع است.
در رژیم روماتیسم بایستی سرکه را با انگور فرنگی سبز Cassis و عسل مخلوط کرده و میل نمایند، سرکه با داشتن مواد معدنی بسیار نافع است.
سیب در صورت تخمیر تبدیل به سرکه می شود و چون قبلاً کاملاً برای اینکار له شده است خواص غذائی خو را به هیچ وجه از دست نمیدهد و فقط قند آن تبدیل به اسید یعنی سرکه می شود که در این سرکه مواد معدنی مثل پتاسیم، کلر، سدیم، منیزیم، آهک، گوگرد، آهن، فلوئور، سیلیسیوم و غیره وجود دارد.
سرکه برای کم کردن وزن بدن مناسب میباشد که رودهها را شستشو میدهد.
کمبود یا عدم وجود پتاسیم در انسان و حیوان و نبات رشد را متوقف می سازد.
اهمیت پتاسیم برای نسوج نرم همانطوریکه اهمیت کلسیم برای استخوانها لازم است اثبات شده است. پتاسیم از تصلب شرایین که خطرات زیادی برای انسان دارد تا اندازه ای جلوگیری می کند.به علاوه با خوردن سرکه سیب آدم می تواند به نحو بهتری با میکروبهای مختلف مبارزه کند و به آنها مبارزه کند.
بخور سرکه به گونه ای که اگر بر آجر داغ یا سنگ داغ بریزد و بر بینی کشند، بسیار مفید است. یا می توان سنگ داغی را بداخل ظرف سرکه فرو برد و بخار آن را تنفس نمود.
برای درمان دیفتری و آنژین غرغره سرکه نافع است.
برای درمان گلودرد و ورم گلو، یک وزن سرکه، دو برابر آب و قدری شکر را در ظرفی از سنگ یا بلور یا چینی و مشابه اینها که در دار باشند ریخته و در آن را می بندید و روزنه های آن را با خمیر آرد ماش محکم کنید، پس از اینکه آن را به جوش آوردید، سوراخ ریزی از کنار درب ظرف باز کنید و بخار آن را به حلق و گلو دهید. هر سه ساعت یکبار این کار باید انجام گردد.
برای درمان حلقه کبودی دور چشم و خون مردگی زیر پوست، ضماد ترکیبی از سرکه و عسل بسیار مفید است.
چکاندن سرکه در گوش چرک، عفونت، درد گوش و کثافت آن را از بین می برد.
برای درمان سنگینی یا باد و صدا در گوش، تهیه بخور سرکه و رساندن بخار آن در گوش می باشد.
برای درمان لق شدن دندان، خوردن مخلوط پخته شده شوید و سرکه و همچنین مالیدن آنها بر دندان مفید است و درد دندان را نیز برطرف می سازد.
برای ایجاد قی و استفراغ در مواردی مانند مسموم شدن و یا مواردی که احتیاج به استفراغ کردن باشد، سرکه گرم کرده باید خورده شود. برای سم داروهای سمی و بسته شدن خون یا شیر در معده، خوردن مخلوطی از سرکه و نمک خوب است. برای درمان مسمومیت از قارچها، ابتدا از داروهای ملین استفاده می نمایید و سپس مخلوطی از سرکه و نمک حل شده استفاده می نمایید.
برای درمان زخمهای چرکه پوست، و نیز جلوگیری از افزایش زخمهای چرکی و حتی سفلیس و لکهای سیاه پوستی و صورت و جوشهای آبدار خارش دار، ضماد سرکه مفید است.
برای درمان کپه ارمنی یا سالک یا زخمی که یکسال طول می کشد، ضماد ترکیبی از سرکه و اسپرزه بذر قلوه شکم پاره مرتباً بمالند، مفید است.
برای درمان گوش گلو یا گلودرد ورم بغل گوش، سرکه را با اسفند کوبیده مخلوط کنند و بمالند.
برای درمان درد سرهای مزمن، سرکه را در داخل ظرف آهنی ریخته و روی آتش بجوشانند، و یا سنگ داغی را به داخل سرکه فرو برند و روی سر بیمار پتوئی انداخته و بخار حاصله را استنشاق می نماید. این بخور حتی ناراحتیهای سینه، مثل سرفه و سینه درد را برطرف می نماید، برای مبتلایان به بواسیر نیز مفید است.
برای تسکین درد دندان و جراحات لثه و درد گوش،ضماد ترکیبی از مرزه و زیره پخته شده در سرکه و مخلوط با بابونه بسیار مفید ست، و درد گوش، صدای گوش و سنگینی آن را نیز با چکاندن این مایع در آن برطرف می شود. بوئیدن این مایع گیر گلو و دماغ را باز می کند.
برای درمان سرسام، و هذیان گوئی، ترکیبی از سرکه و گلاب و روغن بادام به بیمار دهند، بسیار موثر و درمان کننده است.
در درمان بدبوئی دهان مربوط به معده، هرگاه در حدود 75 گرم عنصل یا پیاز دشتی را خشک کرده و ورقه ورقه نموده و در سرکه بجوشانید به طوریکه کاملاً له شود، سپس آن را به مدت یک هفته در آفتاب گذاشته و بعد آن را صاف می نمایید. هر روز صبح ناشتا 5 گرم از آن را بنوشید بوی بد دهان مربوط به معده از بین خواهد رفت.باید یادآوری نمود که مقدار خوراک سرکه مجاز برای هر نفر در هر وعده حداکثر 35 گرم می باشد.
.