سرکه سیب خانگی
درمان در سادگیستسرکه سیب خانگی
درمان در سادگیست
سرکه در احادیث
در بخش اول ضمن بیان مقدمه، مواد و شرایط لازم برای تهیه سرکه شرح داده شد و در بخش دوم طرز تهیه سرکه انگور، خرما، کشمش و سیب تشریح و در بخش سوم، مطالبی در رابطه با خواص و کاربرد سرکه، سرکه های مصنوعی و ماندگاری سرکه ارائه گردید. در این بخش به عنوان بخش پایانی، برخی از احادیث نقل شده در زمینه سرکه بیان می گردد.
سرکه در
احادیث:
در احادیث متعددی از خواص سرکه و
کاربرد آن برای سلامتی و تندرستی نام برده شده است که در ذیل به برخی از این
احادیث اشاره می کنیم:
امام على
علیه السلام :
نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ یَکسِرُ
المِرَّةَ ، ویُطفِئُ الصَّفراءَ ، ویُحیِی القَلبَ
.
سرکه ، نیکو خورشتى است؛ زرداب را
مىشکند ، صفرا را فرو مىنشاند و قلب را زنده مىکند.
الکافی ،
جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 7 ، المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 284 ، حدیث 1924 کلاهما عن
أبی بصیر عن الإمام الصادق علیهالسلام ، الخصال ، صفحه 636 ، حدیث 10 عن أبی بصیر
ومحمّد بن مسلم عن الإمام الصادق عن آبائه عنه علیهمالسلام ، مکارم الأخلاق ، جلد
1 ، صفحه 413 ، حدیث 1400 عن الإمام الصادق علیهالسلام ولیس فیها «ویطفئ الصفراء»
، بحار الأنوار ،ج 66 ، صفحه 304 ، حدیث 17 وح 22 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 /
230
امام صادق علیه السلام :
الخَلُّ یُنیرُ القَلبَ .
سرکه ، قلب را روشن مىکند.
المحاسن ،
جلد 2 ، صفحه 284 ، حدیث 1925 عن رفاعة ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 302 ، حدیث
9 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 230
مکارم الأخلاق
:
رُوِیَ عَنِ الإِمامِ الکاظِمِ
علیهالسلام : أنَّهُ یُنادِی مُنادٍ مِنَ السَّماءِ : اللّهُمَّ بارِک فِی
الخَلاّلینَ وَالمُتَخَلِّلینَ
. وَالخَلُّ بِمَنزِلَةِ الرَّجُلِ
الصّالِحِ یَدعو لِأَهلِ البَیتِ بِالبَرَکَةِ . فَقُلتُ : جُعِلتُ فِداکَ ! مَا
الخَلاّلونَ ومَا المُتَخَلِّلونَ؟
قالَ : الَّذینَ فی بُیوتِهِمُ
الخَلُّ وَالَّذینَ یَتَخَلَّلونَ
.
از امام کاظم علیهالسلام روایت شده
است : منادى اى از آسمان ندا مىدهد
: «خداوندا! خلاّلان و متخلّلان را برکت
ده! سرکه ، به سان مردى درستکار براى اهل خانه دعاى برکت مىکند .
[راوى مىگوید :]
گفتم : فدایت شوم! مقصود از «خلاّلان» و «متخلّلان» چیست؟
فرمود : «کسانى که در خانههایشان
سرکه (خلّ) هست و کسانى که خلال مىکنند»
.
مکارم
الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 330 ، حدیث 1059 ، مستطرفات السرائر ، صفحه 49 ، حدیث 9
وزاد فی ذیله «فإنّ الخلال نزل به جبرئیل مع الیمین والشهادة من السماء» ، بحار
الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 441 ، حدیث 26 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 354
امام صادق علیه السلام :
نِعمَ الإِدامُ الخَلُّ ؛ یَکسِرُ
المِرَّةَ ، ویُحیِی القَلبَ ، ویَشُدُّ اللِّثَةَ ، ویَقتُلُ دَوابَّ البَطنِ .
سرکه ، نیکو خورشى است . تلخه را
مىشکند ، قلب را زنده مىسازد ، لثه را استحکام مىبخشد و جنبندگان شکم (کرم های
شکم) را مىکُشد .
الدعوات ، صفحه 146 ، حدیث 383 ، بحار
الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 304 ، حدیث 17 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 304
امام صادق علیه السلام :
الخَلُّ یَشُدُّ العَقلَ .
سرکه ، عقل را استحکام مىبخشد .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 2 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 282 ، حدیث 1913 کلاهما عن سلیمان بن خالد ، مکارم الأخلاق
، جلد 1 ، صفحه 413 ، حدیث 1399 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 301 ، حدیث 1 دانش
نامه احادیث پزشکی : 2
/ 304
امام صادق علیه السلام :
الاِصطِباغُ بِالخَلِّ یَقطَعُ
شَهوَةَ الزِّنى .
خورش ساختن سرکه ، شهوت زنا را ریشه
کن مىکند .
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 330 ، حدیث 10 دانش
نامه احادیث پزشکی : 2 / 30
امام صادق علیه السلام :
إنّا لَنَبدَأُ بِالخَلِّ عِندَنا ،
کَما تَبدَؤونَ بِالمِلحِ عِندَکُم ؛ فَإِنَّ الخَلَّ لَیَشُدُّ العَقلَ .
ما با سرکه آغاز مىکنیم ، چنان که
شما با نمک آغاز مىکنید؛ چرا که سرکه ، عقل را استحکام مىبخشد.
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 5 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 283 ، حدیث 1915 کلاهما عن إسماعیل بن جابر ، مکارم
الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 413 ، حدیث 1399 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 398 ،
حدیث 16 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 /
244
الکافی به نقل از محمّد بن على همدانى:
إنَّ رَجُلاً کانَ عِندَ الرِّضا
علیهالسلام بِخُراسانَ ، فَقُدِّمَت إلَیهِ مائِدَةٌ عَلَیها خَلٌّ ومِلحٌ ،
فَافتَتَحَ علیهالسلام بِالخَلِّ فَقالَ الرَّجُلُ : جُعِلتُ فِداکَ ! أمَرتَنا
أن نَفتَتِحَ بِالمِلحِ؟
!
فَقالَ : هذا مِثلُ هذا -
یَعنِیالخَلَّ - وإنَّ الخَلَّ یَشُدُّ الذِّهنَ ، ویَزیدُ فِی العَقلِ .
مردى در خراسان، نزد امام رضا علیه
السلام بود. در این هنگام ، نزد ایشان سفرهاى گستردند که در آن، سرکه و نمک بود.
امام علیه السلام با سرکه آغاز کرد. آن مرد گفت: فدایت شوم! به ما فرمودهاى که با
نمک، آغاز کنیم.
فرمود: «این ، همانند آن (یعنى نمک)
است. سرکه، ذهن را استحکام مىبخشد و عقل را افزون مىکند».
الکافی ، جلد 6 ، صفحه 329 ، حدیث 4 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 286 ، حدیث 1931 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 303 ،
حدیث 14 دانش نامه احادیث پزشکی : 1
/ 2
امام رضا علیه السلام :
مَن أرادَ ألاّ یَسقُطَ اُذناهُ ولا
لَهاتُهُ ، فَلا یَأکُل حُلوا إلاّ تَغَرغَرَ بِخَلٍّ
.
هر کس مىخواهد گوش هایش و نیز زبان
کوچکش فرو نیفتد، هیچگاه شیرینى نخورد، مگر این که پس از آن، سرکه غِرغِره کند.
طبّ الإمام الرضا علیهالسلام ، صفحه
40 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 325 وفیه «... حتى یتغرغر بعده بخلّ» دانش نامه
احادیث پزشکی : 1 / 330
امام صادق علیه السلام :
کانَ أحَبَّ الصِّباغِ إلى رَسولِ
اللّهِ صلى الله علیه و آله و سلّم الخَلُّ ، وأحَبَّ البُقولِ إلَیهِ الحَوکُ
، یَعنِی : الباذَروجَ
.
محبوبترین نان خورِش نزد رسول الله
(ص) که لقمه را درونش فرو برند، سرکه و محبوبترین سبزی نزد آن حضرت حوک ( باذروج)
بود.
جامع الأحادیث للقمّی ، صفحه 227 ،
المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 320 ، حدیث 2077 عن الشعیری من دون إسنادٍ إلى المعصوم
وفیه «کان أحبّ البقول إلى رسول اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم الباذروج» ،
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 304 ، حدیث 18 دانش نامه احادیث پزشکی : 2 / 198
رسول خدا(ص)
:
إن الله و ملائکته یصلّون علی خوان
علیه خل و ملح
خداوند و فرشتگانش رحمت می کنند بر
سفره ای که در آن سرکه و نمک است.
( محاسن ، ج 2 ، ص 487)
سرکه در چه مواقعی مضر است:
مکارم
الأخلاق :
شَکا بَعضُهُم إلى أبِی الحَسَنِ
علیهالسلام کَثرَةَ ما یُصیبُهُ مِنَ الجَرَبِ ، فَقالَ : إنَّ الجَرَبَ مِن
بُخارِ الکَبِدِ ؛ فَاذهَب وَافتَصِد مِن قَدَمِکَ الیُمنى ، وَالزَم أخذَ
دِرهَمَینِ مِن دُهنِ اللَّوزِ الحُلوِ عَلى ماءِ الکَشکِ ، وَاتَّقِ الحیتانَ
وَالخَلَّ .
فَفَعَلَ فَبَرِئَ بِإِذنِ اللّهِ
تَعالى .
کسى نزد امام کاظم علیه السلام، از
فراوانى گَرى اى که بدان مبتلا بود، اظهار ناراحتى کرد. فرمود : «گَرى ، از بخارِ
جگر است . برو و پاى راست خود را رگ بزن و بر استفاده کردن از دو درهم روغن بادام
شیرین ، همراه با آب کشک جو ، ملازمت کن و از [خوردن] ماهى و سرکه نیز حذر کن» .
آن مرد ، این کار را انجام داد و به
اذن خداوند عز و جل ، بهبود یافت
.
مکارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 176 ،
حدیث 527 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 128 ، حدیث 90 دانش نامه احادیث پزشکی :
1 / 51
کتاب من لا یحضره الفقیه به نقل از
ابوسعید خُدْرى:
أوصى رَسولُ اللّهِ صلى الله علیه
و آله و سلّم عَلِیَّ بنَ أبی طالِبٍ علیهالسلام فَقالَ : یا عَلِیُّ : . . .
اِمنَعِ العَروسَ فی اُسبوعِها مِنَ الأَلبانِ ، وَالخَلِّ ، وَالکُزبُرَةِ ،
وَالتُّفّاحِ الحامِضِ ، مِن هذِهِ الأَربَعَةِ الأَشیاءِ
.
فَقالَ عَلِیٌّ علیهالسلام : یا
رَسولَ اللّهِ ، ولِأَیِّ شَیءٍ أمنَعُها هذِهِ الأَشیاءَ الأَربَعَةَ؟
قالَ : لِأَنَّ الرَّحِمَ تَعقَمُ
وتَبرُدُ مِن هذِهِ الأَربَعَةِ الأَشیاءِ
. . . .
فَقالَ عَلِیٌّ علیهالسلام : یا
رَسولَ اللّهِ ، ما بالُ الخَلِّ تُمنَعُ مِنهُ؟
قالَ :
إذا حاضَت عَلَى الخَلِّ لَم تَطهُر
أبَداً بِتَمامٍ ، وَالکُزبُرَةُ تُثیرُ الحَیضَ فی بَطنِها وتُشَدِّدُ عَلَیهَا
الوِلادَةَ ، وَالتُّفّاحُ الحامِضُ یَقطَعُ حَیضَها فَیَصیرُ داءً عَلَیها .
پیامبر خدا ، به على بن ابىطالب
سفارش کرد و به او فرمود : «اى على! عروس را در هفته اوّلش از شیر، سرکه، گشنیز،
سیب تُرش، از این چهار چیز، باز بدار»
.
على علیهالسلام پرسید : اى پیامبر
خدا ! براى چه او را از این چیزها باز بدارم؟
فرمود : «زیرا از این چهار چیز ،
زهدان سِتَروَن و سرد مىشود
. . .» .
على علیه السلام [دیگر بار] پرسید :
اى پیامبر خدا ، امّا از این میان ، از سرکه چرا باز داشته مىشود؟
فرمود :
«اگر در حالى که سرکه خورده است ، عادت
ماهانه شود ، هرگز کامل پاک نگردد ، گشنیز هم حیض را در شکم وى برمىانگیزانَد و
زادن را بر او سخت مىسازد . سیب تُرش نیز حیض شدن او را قطع مىکند و این عارضه
براى وى یک بیمارى مىشود».
کتاب من لا یحضره الفقیه ، جلد 3 ،
صفحه 551 ، حدیث 4899 ، علل الشرائع ، صفحه 514 ، حدیث 5 ، الاختصاص ، صفحه 132
وفیه «تبور» بدل «تثیر» ، بحار الأنوار ،
جلد 103 ، صفحه 280 ، حدیث 1 دانش نامه احادیث پزشکی : 1 / 59
تهیه کننده
: سید محمد حسن حاجی محمدی
با تشکر از آقایان حاج سید اسماعیل
حاجی محمدی و سید محمد کاظمی بابت مصاحبه انجام شده با این عزیزان
http://ravazadeh.com
